متیلن کلراید
متیلن کلراید (دی کلرو متان) مایعی بی رنگ با بوی شیرین ، نافذ و اتر مانند با فرمول شیمیایی (CH۲Cl۲) است. موارد مصرف متیلن کلراید از جمله موارد کاربرد این ماده به موارد زیر میتوان اشاره کرد : استفاده های خانگی این ماده که مایعی بدن رنگ است برای از بین بردن و پاک کردن رنگ ها از سطوح مختلف در خانه استفاده می شود.هم چنین برای جلا دادن به سرامیک های وان حمام نیز قابل استفاده است. کاربردهای صنعتی از مهم ترین کاربردهای آن در صنعت می توان به کاربرد در پاک کننده های رنگ، صنایع داروسازی و حلال های فرایندی اشاره کرد. کاربرد های دیگر این ماده به اختصار در بخش بعد آورده شده است. صنایع غذایی و نوشیدنی یکی از کاربردهای این ماده استفاده به عنوان عامل استخراج مواد مختلف در صنایع تولید مواد غذایی و نوشیدنی می باشد.برای مثال این ماده می تواند برای حذف کافیین موجود در دانه های قهوه و برگ های چای استفاده شود و محصول نهایی عاری از کافیین باشد. صنایع حمل و نقل این ماده در حذف و از بین بردن گریس و چربی از سطح فلزات در صنایع هواپیما سازی و بخش های مختلفی از تجهیزات در این صنایع مورد استفاده قرار می گیرد. لوبریکانت یا روان کننده های صنعتی که در صنعت خودرو سازی از ان ها استفاده می شود می توانند حاوی این ماده باشند. متخصصان در صنعت خودرو سازی از بخارات این محصول برای پاک کردن سطوح مختلف اتومبیل از مواد چربی و اضافی و در بخش های مختلف از ان استفاده می کنند. این روند اسیبی به بخش های مختلف تجهیزات نخواهد زد. کاربردهای دارویی این ماده در داروسازی نیز به منظور استخراج موادشیمیایی مختلف از گیاهان مورد استفاده قرار میگیرد . این مواد برای تولید داروهایی مثل استروئید آنتی بیوتیک و ویتامین ها کاربرد دارد . محلول این ماده به عنوان یک حلال به منظور پاک سازی ابزار و تجهیزات مورد استفاده در بخش درمان و پزشکی مورد استفاده قرار میگیرد و مزیت ان نسبت به سایر پاک کننده ها این است که به دلیل کارامد بودن این حلال تجهیزات به سرعت پاک شده و اسیبی به قطعات آن ها وارد نمیشود. انسان ها چه طور می توانند در معرض این ماده قرار بگیرند ؟ بر اساس گزارشات موسسه EPA امریکا ، استفاده از دی کلرو متان در مواد پاک کننده رنگ ممنوع اعلام شده است. یکی از راه های قرار گرفتن در معرض این ماده از طریق استنشاق بخارات و گاز های حاصل از این ماده فرار می باشد. اما این تنها راه نیست و این ماده می تواند از طریق پوست هم جذب بدن انسان شود.
برخی دیگر از ویژگی های متیلن کلراید:
خاصیت حلالی ای که متیلن کلراید دارد، می تواند در دفع کننده ها و حذف کننده های رنگ تاثیرات قوی ای بگذارد و از همین رو در این مواد از متیلن کلراید استفاده می شود. همچنین متیلن کلراید به عنوان یک حلال قوی می تواند در تمیز کردن و براقی فلزات در صنعت الکترونیک هم مورد استفاده قرار گیرد. این ماده شیمیایی در فرآیند تولید محصولاتی همچون رنگ، محصولات خودرو و اسپری حشرات کاربرد ویژه ای دارد. این نکته را هم خوب است بیان کنیم که اگر این ماده با سایر مواد شیمیایی ای که در هوا هستند تجزیه شود، به اندازه ای متیلن کلراید ازاد می شود که تا 53 الی 127 روز در هوا باقی می ماند و پس از آن از بین می رود. ساختار شیمیایی ساختار شیمیایی Dichloromethane بسیار ساده است. دی کلرومتان، یکی از ساده ترین هیدروکربن های کلر دار شده است، که از جایگزین شدن دو اتم کلر به جای اتم هیدروژن بر روی مولکول متان بدست می آید. این ماده تجاری، یکی از اعضاء خانواده حلال های شیمیایی هالوژنی محسوب می شود. علت این امر وجود عناصر گروه هالوژن (این گروه شامل کلر، برم و…) است. در هنگام مسمومیت چه کار باید کرد ؟
- چشم : در صورت تماس چشم ها را با آب روان به مدت 30 دقیقه شستشو دهید.
- پوست : لباس های آلوده را سریعا در آورده و پوست را با آب و صابون فراوان شستشو دهید.
- استنشاق : فرد مسموم را سریعا به هوای ازاد برده و در صورت وجود مشکل در تنفس با مراقبت های پزشکی تماس بگیرید.
- بلع : سریعا با فوریت های پزشکی تماس بگیرید.
· بسته بندی ماده شیمیایی متیلن کلراید :
- زمان مجاز جهت نگهداری برای متیلن کلرید، دو سال از تاریخ بسته بندی می باشد. این ماده می تواند یا بصورت بالک و یا در درام های فلزی 260 لیتری پالت دار یا بدون پالت عرضه گردد.
· میزان سمی بودن
- کمترین میزان سمیت را در بین کلرو هیدروکربن های ساده دارد، اما استفاده از آن بدون خطر نیست، زیرا فراریت بالای آن باعث ورود این ماده از طریق استنشاق به بدن انسان شده و آسیب زا است. این ماده همچنین می تواند از طریق پوست جذب شود.
- علائم بیش استنشاق بیش از حد دی کلورمتان از طریق عبارتند از: کاهش تمرکز، سرگیجه، خستگی، حالت تهوع، سردرد، بی حسی، ضعف، و تحریک دستگاه تنفسی فوقانی و تحریک چشم. عواقب شدیدتر آن می تواند خفگی، از دست دادن هوشیاری، کما و یا حتی مرگ باشد.
- همچنین توسط بدن به مونوکسید کربن تبدیل شده و به طور بالقوه می تواند منجر به مسمومیت ناشی از کربن مونوکسید شود. تماس طولانی مدت این ماده با پوست می تواند منجر به حل شدناین ماده در برخی از بافت های چرب پوست شود که نتیجه ی آن سوزش پوست و یا سوختگی های شیمیایی است.
- این ماده همچنین ممکن است سرطان زا باشد، زیرا با آزمایش های انجام شده استنشاق متیلن کلراید با سرطان ریه ها، کبد و پانکراس در حیوانات آزمایشگاهی مرتبط است. سایر مطالعاتی که روی حیوانات انجام شد سرطان سینه و سرطان غدد بزاقی را در این نمونه ها نشان داد. سطح سرطان زا بودن این ماده برای انسان هنوز مشخص نیست.
- در افراد مبتلا به مشکلات قلبی ، قرار گرفتن در معرض آن می تواند باعث تپش های نا منظم قلب و یا حملات قلبی شود، گاهی اوقات افراد مبتلا به مشکلات کبد، سیستم عصبی، یا مشکلات پوستی ممکن است پس از قرار گرفتن در معرض کلرید متیلن، وضعیت بدتری پیدا کنند.
ایزوپروپیل الکل
ایزوپروپیل الکل یا اتانول؟ مساله این است! هنگام انتخاب بهترین ماده برای ضدعفونی سطوح و دستها بارها با این سوال مواجه شدهایم که شما کدام نوع الکل را ترجیح میدهید: اتانول یا ایزوپروپیل؟ در رابطه با ماهیت ایزوپروپیل الکل صحبت کردیم اما اتانول یا الکل اتیلیک ترکیب شیمیائی با بوی خاص و آتشگیری است و شاید مهمترین کاربرد آن در ساخت نوشیدنیهای الکلی باشد. جز این مورد در صنایع مختلفی از آن استفاده میشود. اتانول به دلیل نقطه انجماد پائین در صنعت ضدیخسازی کاربرد دارد و از آنجا که حلال بسیار خوبی است، در صنعت عطرسازی، رنگسازی و … هم نقش مهمی دارد. محلول ۸۵٪ – ۷۰ آن به عنوان محلول ضدعفونیکننده کاربرد دارد. واقعیت این است که هر دو الکل از نظر خواص ضدعفونیکننده سطوح شباهت بسیاری به هم دارند اما در رابطه با ضدعفونی کردن پوست تفاوتهایی میان آنها دیده میشود. برای تمیز کردن ابزار کوچک کافیست آنها را حدود ۱۰ دقیقه به اتانول یا ایزوپروپیل الکل آغشته کرده تا کاملا ضدعفونی شوند. اتانول با تغییر دادن پروتئین و حل کردن چربی، میکرو ارگانیسمهای آنها را از بین میبرد و باعث نابودی بسیاری از سلولهای باکتریایی و ویروسی از جمله ویروس HIV و هپاتیت A میشود اما در برابر هاگ یا اسپور بیاثر است. این الکل غالبا در غلظت ۷۰ درصد مورد استفاده قرار میگیرد زیرا سرعت تبخیرش در غلظتهای بالاتر افزایش مییابد و خلوص بیشتری هم دارد و در غلظتهای پایینتر نیز اثرش کاهش پیدا میکند. در ساختار برخی صابونها و دستمالهای مرطوب اتانول یافت میشود اما به دلیل ایجاد خشکی در سطح پوست، نباید به طور مستقیم و بدون مواد افزودنی روی پوست مصرف شود. سرعت تبخیر ایزوپروپیل مشابه با اتانول است و به همان روش سلولهای باکتریایی و ویروسی را نابود میکند ولی با توجه به اینکه آسیب کمتری به بافتهای زنده پوست میزند، برای ضد عفونی کردن پوست بهتر از اتانول است. یکی دیگر از مزایای ایزوپروپیل الکل نسبت به اتانول این است که سمّیت کمتری دارد به همین دلیل از آن به طور گسترده به عنوان حلّال و مایع تمیزکننده استفاده میشود. در ایران با آغاز شیوع کرونا و نیاز شدید بازار به مواد ضدعفونی کننده، برای واردکنندگان ایزوپروپیل الکل مجوز در عرض ۲۴ تا ۴۸ ساعت صادر شد و آنها نیز به محض رسیدن این محصول، آن را در اختیار شرکتهای داروسازی و یا فروشندگان مجوزدار زیر نظر اتحادیه قرار دادند. همین مساله باعث شد که کمبود این ماده شیمیایی در بازار احساس نشود.
کاربرد ایزوپروپیل الکل
ایزوپروپیل الکل به طور عمده در تولید محصولات شوینده خانگی مورد استفاده قرار می گیرد. بسیاری از داروها و محصولات بهداشتی و مراقبت از پوست نیز با استفاده از این ترکیب آلی تهیه می شوند. این الکل نوع دوم، یک ترکیب ایده آل برای صنعت داروسازی است. ایزوپروپانول می تواند به استون تبدیل شود و از آن به عنوان یک ترکیب حد واسط استفاده شود. 2-پروپانول به عنوان افزودنی به بنزین نیز استفاده می شود. یکی دیگر از موارد کاربرد ایزوپروپیل الکل، استفاده از آن به عنوان حلال است. این ترکیب می تواند طیف گسترده ای از ترکیبات غیر قطبی را در خود حل کند. به همین علت از این الکل برای تمیز کردن برخی از قطعات و ابزارها نیز استفاده می شود.
کاربردهای ایزوپروپیل الکل
ایزوپروپیل الکل از الکل های همه کاره ای است که در زمینه های مختلف از جمله پزشکی، صنعت و مصارف خانگی از آن استفاده می شود. این الکل یک حلّال خوب است که طیف وسیعی ترکیبات غیر قطبی را در خود حل می کند و در مقایسه با اتانول تقریبا اثری از روغن باقی نمی گذارد و نسبت به بسیاری از حلّال های موجود سمّیت کمتری دارد به همین دلیل از آن به طور گسترده به عنوان حلّال و مایع تمیز کننده استفاده می شود. برخی از مهم ترین کاربردهای ایزوپروپیل الکل عبارتند از: . پزشکی
- ضد عفونی کننده؛ الکل مالشی از کشنده های باکتری است اگرچه لزوما از رشد آن ها جلوگیری نمی کند. این الکل قادر به از بین بردن قارچ ها و ویروس ها نیز می باشد با این حال مهم است که از غلظت کمتر از 50 درصد استفاده نکنید زیرا باکتری ها را به طور موثر از بین نمی برد
- حالت تهوع بعد از عمل؛ شواهد نشان داده بو کردن الکل مالشی توسط بیمار باعث می شود علائم حالت تهوع بعد از عمل 50 درصد سریع تر از استفاده داروهای ضد تهوع سنتی مانند زوفران کاهش یابد. برای این منظور معمولا از یک پد پنبه ای آغشته به الکل استفاده می شود
- ضد عفونی کننده سطوح؛ از الکل مالشی برای ضد عفونی کردن ابزاری همچون قیچی، دما سنج و دیگر سطوح استفاده می شود اگرچه الکل به اندازه ضد عفونی کننده های بیمارستانی قابل اطمینان نیست و ممکن است به پوشش محافظ بعضی اشیا از جمله آجرهای پلاستیکی و لنزهای شیشه ای آسیب بزند
استفاده موضعی اکثر تولید کنندگان الکل مالشی آن را با غلظت های مختلف یعنی 70 تا 90 درصد الکل عرضه می کنند. به طور کلی گفته شده الکل مالشی 70 درصد برای استفاده خانگی و پوست بهتر است.
- ماده قابض؛ الکل یک ماده قابض طبیعی است که می تواند به محکم شدن منافذ پوست کمک کرده و پوست را با طراوت کند. از این الکل می توانید بعد از تمیز کردن پوست و قبل از استفاده از مرطوب کننده یا ضد آفتاب استفاده کنید. ناگفته نماند الکل مالشی پوست را خشک می کند و نباید آن را روی نواحی خشک پوست اعمال کرد. استفاده از الکل روی جوش های باز یا پوست بعد از اصلاح باعث سوزش می شود
- دئودورانت؛ در صورتی که نیاز فوری به دئودورانت دارید می توانید از الکل مالشی به عنوان راه حلی سریع استفاده و آن را مستقیما زیر بغل خود اسپری کنید، این کار را بلافاصله بعد از شیو کردن انجام ندهید زیرا پوست را لکه دار می کند. می توانید از روغن های معطر همچون اسطوخودوس برای خوشبو شدن آن استفاده کنید
- کشیدن آب گوش؛ اگر هنگام شنا یا حمام کردن آب وارد گوش شما شده نصف قاشق چای خوری الکل مالشی را با نصف قاشق چای خوری سرکه سفید مخلوط کرده، با قطره چکان اندکی داخل گوش بریزید، در صورت عفونت گوش یا پارگی پرده گوش از آن استفاده نکنید
- دردهای عضلانی؛ قرار دادن یک پارچه آغشته به الکل مالشی روی ماهیچه های دردناک می تواند باعث خنک شدن ناحیه شده و جریان خون در این نواحی را تحریک کند. پارچه الکلی را تنها روی ناحیه کوچکی قرار دهید و توجه داشته باشید الکل توسط پوست جذب می شود و نباید آن را روی کل بدن اعمال کرد
- جدا کردن کنه؛ اگر سگ یا گربه دارید برای جدا کردن کنه از بدنش مقداری الکل به آن بزنید تا کنه سست شده و راحت تر از بدن حیوان جدا شود، بعد از این کار اندکی الکل روی ناحیه بمالید تا ضد عفونی شود
تولید ایزوپروپیل الکل
دو روش اصلی زیر برای تولید ایزوپروپیل الکل وجود دارد که در هر دو روش از پروپن به عنوان ماده اولیه استفاده میشود. ۱- آبدهی مستقیم پروپیلن با کمک کاتالیزور اسیدی همگن ۲- آبدهی غیر مستقیم پروپیلن با کمک کاتالیزور اسیدی ناهمگن (CH۳) ۲CHOH → (CH۳) ۲CO + H۲
آیا ایزوپروپیل الکل سمی است ؟
سمیت این ماده بسیار شبیه به اتانول اما شدیدتر از آن است. میزان اثرگذاری و سمیت الکل ها با وزن مولکولی آنها رابطه مستقیم دارد، از این رو ایزوپروپیل در مقایسه با اتانول اثرگذاری بیشتری دارد. مکانیسم عملکرد دقیق این ترکیب بر روی سیستم عصبی مرکزی مشخص نیست . در برخی از منابع اعدادی به عنوان دوز کشنده برای انسان عنوان شده اند، اما بنظر چنان قابل تایید نیستند.
عوارض خوردن و مضرات ایزوپروپیل الکل
کسی که IPA می نوشد فورا مست می شود. این اثرات شامل اختلال در گفتار ، ناپايداري هنگام راه رفتن و استفراغ است. همچنین نوشیدن آن برای دستگاه گوارش بسیار تحریک کننده است. نوشیدن زیاد آن می تواند باعث استفراغ ، اسهال ، درد و خونریزی در معده و روده شود که در نهایت منجر به کم آبی ، فشار خون پایین ، شوک و کما می شود.
پرکلرواتیلن
پرکلرواتیلن یا تترا کلرواتن (perc)، کلرو کربنی با فرمول Cl2C=CCl2 و مایعی بیرنگ است که در خشک شویی پارچه ها کاربرد زیادی دارد و به همین دلیل از آن تحت عنوان "مایع خشک شویی" نام برده می شود. ساختار شیمیایی تترا کلرواتیلن،یک هیدرو کربن کلردار با فرمول مولکولی C2Cl4 است. این مولکول از دو اتم کربن و ۴ اتم کلر تشکیل شده است. این اتم های کربن، به وسیله یک پیوند دو گانه به یکدیگر متصل می شوند. ساختار مولکولی پر کلرواتیلن در زیر نشان داده شده است. ساختار شیمیایی تتراکلرواتیلن تولید پرکلرواتیلن را اولین بار مایکل فارادی در سال ۱۸۲۱ کشف کرد. وی کربن دی کلراید را از تجزیه حرارتی هگزا کلرواتان در دمای بالا سنتز کرد. C2CL4 + CL2 – > C2CL6 کربن تترا کلراید و هگزا کلروبوتادین محصولات جانبی این واکنش هستند. CL2C=CCL2 + 4 HCL – > CLCH2CH2CL + 3 CL2 تری کلرواتیلن محصول جانبی این واکنش است که به روش تقطیر از جدا می شود. در حال حاضر، پرکلرواتیلن، از روش کلردار کردن هیدروکربن های خاص، کلردار کردن اتیلن دی کلراید و اکسی کلرونیزاسیون تولید می شود. کاربرد ها علاوه بر مواردی که پیشتر در توصیف کاربردهای پرکلرواتیلن بیان شد موارد زیر را نیز می توان از مهمترین موارد استفاده از آن در صنایع دانست.
- تمیزکردن – خشک کردن پارچه (خشکشویی) – نساجی
- ماده خام برای تولید مواد شیمیایی کلراته
- پاک کردن فرش و انواع لکه ها
- احیای کاتالیست صنعتی
- روان کننده ها
- ساخت چوب مبل
- عایق بندی و روانسازی چسب ها
- پاک کننده چربی و حلال پاک کننده
- پوشش و پولیش سنگ وفلز
- رنگ، جوهر و محصولات پاک کننده جوهر
- تولید لاستیک وپلاستیک
- مصارف آزمایشگاهی
- استفاده در صنایع برودتی به عنوان ماده خام برای ساخت هیدروفلوئور کربن HFC 134a به عنوان جایگزین مبرد های کلروفلوئور کربن
- در صنایعی مانند اتومبیل سازی و یا صنعت هوا و فضا به منظور بخارشویی سطوح فلزی در مراحل مختلف ار محصول فوق استفاده می شود. نقطه ی جوش بالای این ماده باعث می شود تا واکس ها و آلودگی های دارای نقطه ی ذوب بالا به راحتی از بین بروند.
- استخراج چربی ها ، حل کردن لاستیک ، از بین بردن رنگ ، بازیابی گوگرد و به عنوان حلال حامل سیلیکون ها
اثرات تماس با PCE : افرادی که به طور مستمر به واسطه شرایط و محیط کاری یا حتی زندگی با این ماده سروکار داشته باشند در معرض خطرات کوتاه مدت و بلند مدت خواهند بود که این خطرات شامل موارد زیر است: تماس کوتاه مدت تنفس دوز بالا از پرکلرواتیلن در مدت زمان کوتاه اثرات زیر را به همراه دارد:
- آثار سرماخوردگی
- خواب آلودگی
- سردرد
- تهوع و استفراغ
- عدم تعادل و هماهنگی
- سوزش چشم و دستگاه تنفسی
- در تماس با پوست باعث التهاب و قرمزی آن می ش
ایمنی : در هنگام کار با پرکلرواتیلن حتما لباس محافظ مناسب ، دستکش ، شیلد صورت ، هود و چشم شوی نیاز است.
آب اکسیژنه چیست؟
آب اکسیژنه، یک ترکیب شیمیایی با ساختاری شبیه به آب است اما یک اتم اکسیژن، اضافه تر دارد. همین یک اتم اضافه تر، تغییرات بسیاری را ایجاد می کند و این ترکیب را به یکی از مؤثرترین مواد برای صنایع مبدل می سازد. عمدتاً ترکیب هیدروژن پراکسید در بطری های قهوه ای نگهداری می شوند تا از تجزیه شدن در اثر نور، در امان باشند.
- خرید آب اکسیژنه برای واکنش های سنتز شیمیایی
در اثر گرم کردن پراکسید هیدروژن در حالی که در تماس با نمک های فلزاتی مانند منگنز، نیکل، کروم، آهن یا مس قرار دارد، می تواند به اکسیژن و آب تجزیه شود. پراکسید هیدروژن یک ماده اکسید کننده است؛ دارای وزن مولکولی کم بوده و برای انجام بسیاری از واکنش ها مناسب است. این ترکیب، یک ماده اکسید کننده کارآمدتر در مقایسه با پرمنگنات پتاسیم یا دی کرومات است. 2- خرید آب اکسیژنه برای بسته بندی آسپتیک پراکسید هیدروژن یک معرف میکروبیولوژیکی بسیار بی خطر است. بنابراین از آن به عنوان ماده ضدعفونی کننده برای بسته بندی های آسپتیک (Aseptic packaging) داخل دستگاه های تولیدی و سطحی که مواد اولیه بسته بندی در تماس با مواد غذایی قرار می گیرد، استفاده می شود. 3- خرید آب اکسیژنه برای لوازم آرایشی و پزشکی خاصیت اکسید کننده پراکسید هیدروژن باعث می شود برای استفاده در تهیه مواد آرایشی، بهداشتی و پزشکی به عنوان ماده ضد عفونی کننده و سفید کننده مناسب باشد. به عنوان مثال، در لوازم آرایشی و بهداشتی، پراکسید هیدروژن به عنوان ماده ضد میکروبی در اکسیدان های مو استفاده می می شود؛ در حالی که در پزشکی، برای تهیه خمیر دندان، با هدف افزایش خاصیت سفیدی دندان به کار می رود. 4- خرید آب اکسیژنه برای صنعت الکترونیک استفاده از هیدروژن پراکسید به عنوان ماده اکسید کننده و تمیز کننده در صنایع الکترونیکی، متداول است. در فرآیند ساخت نیمه هادی ها، از پراکسید هیدروژن با کیفیت بالا به عنوان یک عامل اکسید کننده و تمیز کننده استفاده می کنند. 5- کاربردهای زیست محیطی پراکسید هیدروژن، سازگار با محیط زیست است. از این جهت، در انواع برنامه های مربوط به محیط زیست مانند فرآیند اکسیداسیون پیشرفته (AOP) راه پیدا می کند. در فرآیند AOP، از رادیکال های هیدروکسیل برای تجزیه مواد سمی استفاده می شود. 6- خرید آب اکسیژنه برای فرآوری مواد غذایی پراکسید هیدروژن در صنایع فرآوری مواد غذایی، رایج ترین ماده رنگ بر است. تهیه و فرآوری روغن های طبیعی، قندهای طبیعی، موم ها، نشاسته و ... برخی از ترکیباتی هستند که با استفاده از پراکسیدها تولید شده اند. رنگدانه های موجود در این فرآیندها توسط همین ترکیب، از بین می روند. همچنین نقش ضدعفونی کننده را نیز دارد. 7- خرید آب اکسیژنه برای معدن یکی دیگر از کاربردهای هیدروژن پراکسید، صنعت معدن است. از پراکسید هیدروژن هم به عنوان منبعی از اکسیژن و هم به عنوان یک ماده اکسید کننده در معادن استفاده می شود. به عنوان مثال، در فرآیندهای تولید طلا و اورانیوم در تهیه کنسانتره و شستشوی سنگ معدن به کار می رود. 8- خرید آب اکسیژنه برای صنعت کاغذ و خمیر کاغذ در صنایع کاغذ سازی برای سفید کردن خمیر کاغذ از این ترکیب استفاده می شود. در برنامه های بازیافت کاغذ، کاربرد پراکسید هیدروژن به عنوان ماده حذف کننده جوهر معرفی شده است. 9- خرید آب اکسیژنه برای صنعت نساجی پراکسید هیدروژن، ماده سفیدکننده اصلی در آماده سازی الیاف طبیعی و مصنوعی است؛ پشم، کتان، پنبه، ابریشم و ریون است. این ترکیب می تواند میزان درخشندگی بالایی به الیاف بدهد و در عین حال، خصوصیات مکانیکی آنها را نیز حفظ می کند. آب اکسیژنه از کجا بخریم؟ برای خرید آب اکسیژنه 35 درصد و آب اکسیژنه پاشا در گریدهای خوراکی و صنعتی می توانید با شرکت نگین تجارت شرق تماس حاصل فرمایید. این شرکت، بهترین آب اکسیژنه را مطابق با نیاز صنایع و مصرف کنندگان تأمین می نماید. برای ثبت سفارش و خرید با کارشناسان فروش نگین تجارت شرق تماس بگیرید.
ایزوسیانات
به انگلیسی :) Isocyanate)، دسته ای از ترکیبات شیمیایی با فرمول عمومی N=C=O است. که عموما با نام دی ایزوسیانات شناخته شده است. دی ایزوسیانات به ترکیباتی که شامل دو گروه ایزوسیانات باشد، اطلاق می شود. * ایزوسیانات چیست ؟ ایزوسیانات، که با عنوان دی ایزوسیانات ها (Di-isocyanates) شناخته شده است. ترکیبی بسیار واکنش پذیر با گروه عاملی NCO- است. که به طور گسترده در صنعت مورد استفاده قرار می گیرد. به عبارت دیگر، تعریف Isocyanate عبارت است از ترکیبی که شامل گروه عاملی NCO- باشد. بیش از ۹۰% Isocyanate های موجود در بازار شامل متیلن دی فنیل دی ایزوسیانات (MDI) و تولوئن دی ایزوسیانات (TDI) است. از ترکیب این ماده (ام دی ای و تی دی ای) با پلی ال (پلی استر و پلی اتر) پلیمرهای پلی اورتان تشکیل می شود. ایزوسیانات * ساختار شیمیایی Isocyanate، از یک اتم نیتروژن که توسط یک پیوند کووالانسی دوگانه به یک اتم کربن متصل شده است. از سوی دیگر این اتم کربن با یک پیوند دوگانه به یک اتم اکسیژن متصل شده است. ساختار شیمیایی Isocyanate در زیر نشان داده شده است. ساختار مولکولی ایزوسیانات * تولید اغلب Isocyanate ها، از واکنش آمین و فسژن در حلال های بی اثر تشکیل می شوند. این واکنش در شرایط دمایی زیر صفر تا ۱۰۰ درجه سلسیوس انجام می شود. واکنش تولید ایزوسیانات در زیر نشان داده شده است. RNH2 + COCl2 → RNCO + 2 HCl * انواع ایزوسیانات Isocyanate ها براساس ساختارشان به دو دسته آروماتیک و آلیفاتیک تقسیم می شوند. ایزوسیانات های آروماتیک به علت حضور حلقه بنزنی با خاصیت الکترون کشندگی بالا، از واکنش دهندگی بالاتری در مقایسه با Isocyanate های آلیفاتیک برخوردار هستند. مهم ترین ایزوسیانات های آروماتیک شامل موارد زیر هستند.
- تولوئن دی ایزوسیانات که با مخفف تی دی ای مشاهده می شود.
- متیلن دی فنیل دی ایزوسیانات که با مخفف ام دی ای نوشته می شود.
متیلن دی فنیل دی ایزوسیانات، یکی از پر مصرف ترین Isocyanate ها در صنعت فوم پلی اورتان است. ام دی ای به دو دسته خالص و پلیمری تقسیم می شود. انواع خالص این ماده تجاری، کاربرد زیادی در الاستومر، چسب و پوشش دارد. اما نوع پلیمری این ماده تجاری از تنوع بالایی برخوردار است. که به طور گسترده در تهیه فوم سخت، انعطاف پذیر و فوم ترموست استفاده می شود. به طور کلی، تولوئن دی ایزوسیانات (TDI) و متیلن فنیل دی ایزوسیانات (MDI) مواد بسیار واکنش پذیری هستند که در مقیاس وسیع در تولید پلی اورتان ها استفاده می شوند. این محصولات کاربرد زیادی در تولید چسب، توپ و تشک دارند. استفاده در تولید فوم های پلی اورتان، یکی از مهم ترین و اصلی ترین کاربردهای پلی ایزوسیانات های آروماتیک است. Di-isocyanates آلیفاتیک، به طور عمده ایزوسیانات ها را تولید می کنند. که کاربرد زیادی در ساخت پوشش، چسب و درزگیرها دارد. پرکاربردترین انواع ایزوسیانات ها عبارتند از :
- هگزا متیلن دی ایزوسیانات
- متیلن دی سیکلو هگزیل دی ایزوسیانات
- متیلن دی فنیل هیدروژنه دی ایزوسیانات
- دی ایزوسیانات ایزو فورون
Di-isocyanates آلیفاتیک در صنعت به عنوان اتصال گر و مستحکم کننده به کار برده می شود. *خواص و ویژگی
حالت فیزیکی | مایع |
رنگ | قهوه ای تیره |
بو | دارای بوی مشخص است |
نقطه اشتعال | 200-250 درجه سلسیوس |
نقطه ذوب | 10 درجه سلسیوس |
نقطه جوش | 250 درجه سلسیوس |
چگالی | اطلاعاتی در این مورد موجود نیست |
* کاربرد ام دی ای ها (MDI) به عنوان ماده اولیه در تولید پلی یورتان (PUR)، به عنوان چسب در چسب ها، رنگ ها و لاک ها استفاده می شوند. ام دی ای (MDI) و تی دی ای (TDI) بزرگترین دی ایزوسیانات های آروماتیک هستند. که به طور عمده در تولید پلی اورتان ها مورد استفاده قرار می گیرند. سایر کاربرد های ایزوسیانات ها به شرح زیر می باشد. *پوشش *چسب *در اتصال دهنده ها و درزگیرها *فوم های پلی اورتان به دو شکل انعطاف پذیر و سخت وجود دارد. فوم انعطاف پذیر در درجه اول برای زیر سازی استفاده می شود، در حالی که فوم سخت عمدتا برای عایق به کار برده می شود. *صنعت اتومبیل *در ساخت و ساز * خطرات در گذشته، به عوارض ام دی ای و تی دی ای توجه نمی شد. زیرا فرض بر آن بود که مصرف کنندگان عموما در معرض محصولات حاوی پلی یورتان قرار می گیرند. این ماده بی اثر و سمی است. در صورتی که این عقیده اشتباه بود. تی دی ای، به عنوان حساس کننده پوست در محیط کار شناخته شده است. ثابت شده است که موجب آسم و آسیب ریوی می شود. در صورت وجود حساسیت در فرد حتی ممکن است کشنده باشد. (ترکیبی که حاوی دو گروه ایزوسیانات در مولکول است). تی دی ای، از نظر شیمیایی به ام دی ای شباهت دارد و خطرات و نگرانی های مشابهی را با قرار گرفتن در معرض آن ایجاد می کند، اما طبق گزارش ها در محصولات مختلفی استفاده می شوند. در گذشته Di-isocyanates ها به عنوان عامل بروز آسم در محیط کاری شناخته شده بود. ولی اخیرا، آسیب های مرتبط با این ماده تجاری کاهش یافته است. به طوری که حتی این ماده جزء ده ماده اصلی خطرزا تقسیم نمی شود. هم اکنون شاهد کاهش آسم ناشی از این ماده هستیم. زیرا انواع فعالیت های نظارتی مانند آموزش و استفاده از انواع غیر فرار انجام شده است. در حقیقت انجام این برنامه ها به منظور کاهش ابتلا به آسم انجام می شوند. * عوارض ناشی از ایزوسیانات در حیوانات ورود ام دی ای، از طریق دهان و پوست دارای سمیت کمی است. اما ورود ام دی ای از طریق استنشاق در حیوانات سمی تلقی می شود. در صورت استنشاق، ام دی ای، به طور یکنواخت در تمام بدن توزیع می شود. در جهش ژن و انحرافات کروموزومی در شرایط آزمایشگاهی تاثیر ندارد. به طور کلی، داده های حیوانی حاکی از آن است که این ماده ممکن است سرطان زا باشد. * عوارض ناشی از ماده شیمیایی ایزوسیانات در انسان طیف وسیعی از اثرات جدی و جانبی سلامتی با قرار گرفتن در معرض ایزوسیانات همراه است. از این میان Di-isocyanates های ذکر شده. متیلن دی فنیل دی ایزوسیانات به علت فشار بخار پایین در مقایسه با سایر ایزوسیانات ها کم خطر است. با این وجود قرار گیری در معرض ماده فوق موجب عوارض زیر می شود.
- در صورت استنشاق : استنشاق غلظت بالای MDI موجب حساسیت و آسم می شود. در صورت حساسیت، موجب بروز اختلالات تنفسی در انسان می شود.
- تماس پوستی : در صورت تماس Di-isocyanates با پوست موجب التهاب، درماتیت و اگزما می شود. علاوه بر انسان ها تحریک پوست و چشم در خرگوش ها نیز مشاهده شده است.
با این وجود هیچ اطلاعاتی در مورد اثرات تولید مثل یا سرطان زا بودن متیلن دی فنیل دی ایزوسیانات در انسان در دسترس نیست. * تاثیر ایزوسیانات بر محیط از نظر تجاری، از واکنش Di-isocyanates ها با سایر مواد شیمیایی (یعنی پلیول یا پلی ال) پلیمرهای مختلفی تولید می شوند. که این واکنش در دمای اتاق صورت می گیرد. داده های به دست آمده از نتایج آزمایشگاهی حاکی از آن است که رطوبت موجود در هوا (آب) می تواند ام دی ای را هیدرولیز کند، بنابراین آمین، متیلن دی فنیل دی آمین یا تولوئن دی آمین (MDA) تشکیل می شود. که این امر موجب افزایش خطر می شود. علاوه بر این، این داده ها سمیت متوسط تا کم را در موجودات آبزی نشان می دهند. سایر داده های آزمایشگاهی حاکی از سمیت کم Di-isocyanates در موجودات زنده زیر زمینی مانند گیاهان و کرم های خاکی است. * MSDS برخی نکات موجود در برگه اطلاعات ایمنی ایزوسیانات در زیر شرح داده شده است. در صورت مواجهه احتمالی فرد با Isocyanate، باید اقدامات زیر صورت گیرد. پوست : در صورت قرار گیری پوست در معرض Isocyanate، فورا آن را با آب و صابون فراوان شست و شو دهید. لباس های آلوده را تن خارج کرده و قبل از استفاده مجدد آن را بشویید. در صورت ادامه علائم به پزشک مراجعه نمایید. استنشاق : در صورت تنفس ام دی ای، فرد را از محیط آلوده دور کنید. ترجیحا فرد را به هوای آزاد منتقل کنید. در صورت عدم تنفس، به فرد تنفس مصنوعی بدهید. در صورت تداوم علائم به پزشک مراجعه نمایید. چشم : در صورت تماس ام دی ای با چشم، سریعا چشم را به مدت ۱۵ دقیقه با آب شست و شو دهید. سپس به پزشک مراجعه نمایید. بلعیدن یا نوشیدن : در این صورت، شخص را وادار به استفراغ نکنید. در صورت بیهوشی به شخص چیزی نخورانید. سریعا شخص را بیمارستان منتقل نمایید. * ذخیره،نگهداری و حمل و نقل لازم و ضروری است قبل از حمل و بار گیری ام دی ای ها با نحوه صحیح آن آشنا شویم.
- ام دی ای، باید در کانتینرهای در بسته و در دمای مناسب و به دور از رطوبت نگهداری شود.
- این ماده باید دور از ترکیبات حاوی هیدروژن مانند آب، الکل و آمین نگهداری شود. زیرا، قرارگیری این ماده تجاری در برابر ترکیبات هیدروژن دار موجب انفجار می شود.
در اکثر کارخانه ها، پس از بارگیری ایزوسیانات ها، درون بشکه های تخلیه شده، گاز ازت تزریق می کنند. و در ادامه بشکه ها را پلمپ می کنند. زیرا این اقدام از واکنش گروه های آزاد این ماده تجاری، با رطوبت هوا جلوگیری می کند. و ماندگاری آن را افزایش می دهد. * بازار جهانی انتظار می رود بازار فروش، این ماده تجاری سالانه در حدود ۶% افزایش یابد. بازار فروش Isocyanate ها به طور مداوم در حال افزایش است. علت این امر را می توان خاصیت واکنش پذیری شیمیایی و افزایش تقاضا در صنعت ساخت و ساز تولید چسب ها، فوم ها و الاستومرها بیان نمود. افزایش تولید خودرو در کشورهایی مانند چین، مکزیک، ژاپن، ایالات متحده و آلمان از عوامل مهم دیگر افزایش فروش ایزوسیانات ها است. آسیا و اقیانوسیه بزرگترین مصرف کنندگان ایزوسیانات و چین بزرگترین مصرف کننده MDI در جهان است. نمودار زیر را مشاهده کنید. بازار فروش Isocyanate با توجه به نمودار پیش بینی می شود بازار فروش MDI و TDI با نرخ متوسط سالانه ۵٪ افزایش یابد. افزایش فروش MDI به دلیل رشد در صنایع ایزوسیانات مانند عایق MDI، بسته بندی، خودرو، مبلمان و کفش می باشد. علاوه بر این، تقاضای MDI به دلیل استفاده از آن در صنعت چسب، درزگیر، الاستومر، روکش و اتصال دهنده افزایش می یابد.